Günümüzde enerji depolama çözümleri, taşınabilir cihazlardan elektrikli araçlara kadar geniş bir yelpazede hayati bir rol oynamaktadır. Bu çözümlerin merkezinde ise aküler bulunmaktadır. Farklı ihtiyaçlara yönelik olarak hangi akü çeşitleri mevcuttur. Akü çeşitleri nelerdir?OilMarkt olarak bu rehberde, akü türlerini detaylı bir şekilde inceleyerek, kullanım alanları ve avantajları hakkında bilgi vereceğiz.
Akü çeşitleri nelerdir? Kaç çeşit akü vardır? Akü çeşitleri ve özelikleri
Akü Nedir?
Akü, elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolayan ve ihtiyaç duyulduğunda bu enerjiyi tekrar elektrik enerjisi olarak sağlayan cihazlardır. Otomobillerden taşınabilir elektronik cihazlara, yenilenebilir enerji sistemlerinden endüstriyel uygulamalara kadar geniş bir kullanım alanına sahiptirler.
Akü Çeşitleri
Farklı özelliklere sahip akü çeşitleri nelerdir? Hemen inceleyelim:
1. Kurşun-Asit Aküler
Kurşun-asit aküler, en eski ve en yaygın kullanılan akü türlerinden biridir. Otomotiv sektöründe, güç yedekleme sistemlerinde ve endüstriyel uygulamalarda sıklıkla tercih edilirler.
Kurşun- Asit Akü Özellikleri:
Düşük maliyetlidir
Yüksek akım deşarj kapasitesine sahiptir
Bakım gerektiren (sulu) ve bakım gerektirmeyen (kuru) tipleri mevcuttur.
Jel aküler, elektrolitin jel formunda olduğu kurşun-asit akülerin bir alt türüdür. Güneş enerjisi sistemleri, telekomünikasyon ve denizcilik gibi alanlarda yaygın olarak kullanılırlar.
Jel Akü Özellikleri
Sızdırmaz ve bakım gerektirmezler.
Derin deşarja karşı dayanıklıdırlar.
Titreşim ve darbelere karşı yüksek direnç gösterirler.
Avantajları:
Uzun ömürlüdürler.
Çevre dostudurlar; asit sızıntısı riski yoktur.
Dezavantajları:
Kurşun-asit akülere göre daha yüksek maliyetlidirler.
Şarj süreci daha hassastır; özel şarj cihazları gerekebilir.
Lityum-iyon aküler, yüksek enerji yoğunluğu ve hafiflikleri nedeniyle taşınabilir elektronik cihazlar, elektrikli araçlar ve enerji depolama sistemlerinde tercih edilirler
Lityum- İyon Akü Özellikleri:
Yüksek enerji yoğunluğuna sahiptirler.
Hafif ve kompakt yapıdadırlar.
Düşük kendi kendine deşarj oranına sahiptirler.
Avantajları:
Hızlı şarj olabilme yeteneği vardır.
Bellek etkisi göstermezler; kısmi şarj durumlarında performans kaybı yaşanmaz.
Dezavantajları:
Aşırı şarj ve deşarja karşı hassastırlar; koruma devreleri gerektirirler.
Yüksek maliyetlidirler.
Isı ve mekanik hasarlara karşı duyarlıdırlar; güvenlik önlemleri alınmalıdır.
4. Lityum Demir Fosfat (LiFePO₄) Aküler
LiFePO₄ Aküler, lityum-iyon teknolojisinin bir alt türü olup, özellikle güvenlik ve uzun ömür açısından avantajlar sunar. Elektrikli araçlar, güneş enerjisi depolama ve endüstriyel uygulamalarda kullanılırlar.
Lityum Demir Fosfat Akü Özellikleri:
Yüksek termal ve kimyasal stabiliteye sahiptirler.
Uzun çevrim ömrü sunarlar
Geniş çalışma sıcaklık aralığına dayanıklıdırlar.
Avantajları:
Diğer lityum-iyon akülere göre daha güvenlidirler.
Daha uzun hizmet ömrüne sahiptirler.
Yüksek deşarj akımlarına dayanıklıdırlar.
Dezavantajları:
Enerji yoğunlukları diğer lityum-iyon akülere göre daha düşüktür.
Maliyetleri nispeten yüksektir.
5. Nikel-Kadmiyum (Ni-Cd) Aküler
Ni-Cd aküler, dayanıklılıkları ve geniş sıcaklık aralığında çalışabilme yetenekleriyle bilinirler. Havacılık, tıbbi ekipmanlar ve acil durum aydınlatma sistemlerinde kullanılırlar.
“Akü ne kadar sürede biter?” sorusunun yanıtı, akü türüne, kullanım yoğunluğuna, çevresel koşullara ve şarj-deşarj döngüsüne bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Akü Türü
Ortalama Ömür
Döngü Sayısı (Yaklaşık)
Kurşun-Asit
2–5 yıl
300–500
Jel Akü
4–8 yıl
500–700
Lityum-İyon
5–10 yıl
1000–3000
LiFePO₄
8–12 yıl
2000–5000
Nikel-Kadmiyum (NiCd)
3–7 yıl
1000–1500
Sıkça Sorulan Sorular
Akü çeşitleri nelerdir? gibi sorularınızı yanıtladık. Aşağıda, sık sorulan soruların yanıtlarını da bulabilirsiniz.
En çok hangi akü çeşidi kullanılır?
En yaygın akü çeşidi kurşun-asit akülerdir. Özellikle otomobiller için, jeneratörlerde ve UPS sistemlerinde yaygın olarak tercih edilir. Düşük maliyeti, kolay bulunabilirliği ve yeterli performansı sayesinde yıllardır en çok tercih edilen model olmuştur. Ancak son yıllarda, daha uzun ömür ve bakım gerektirmeyen yapı arayan kullanıcılar arasında jel aküler ve lityum-iyon aküler de hızla yaygınlaşmaktadır.
Akü suyu biterse ne olur?
Akü suyu biterse, kurşun-asit akülerin içindeki elektrolit seviyesi düşer ve plakalar açıkta kalır. Bu durum:
Kimyasal reaksiyonların verimini düşürür
Akünün iç yapısına kalıcı zarar verir
Kapasitenin ciddi şekilde azalmasına veya akünün tamamen bozulmasına yol açabilir
Bu yüzden bakım gerektiren (sulu tip) akülerde su seviyesi düzenli olarak kontrol edilmeli ve sadece saf su ile tamamlanmalıdır.
En iyi akü çeşidi hangisi?
En iyi akü çeşidi, kullanım alanına göre değişiklik gösterir:
Otomobillerde: Kuru tip kurşun-asit aküler yeterlidir
Güneş enerji sistemleri: Jel aküler veya LiFePO₄ aküler önerilir
Elektrikli araçlar ve taşınabilir enerji sistemleri: Lityum-iyon veya LiFePO₄ aküler daha uzun ömür ve performans sunar
Yedekleme sistemlerinde: Jel veya VRLA aküler sıklıkla tercih edilir
Eğer uzun ömür, hafiflik ve düşük bakım önceliğinizse, lityum-iyon aküler genel anlamda en gelişmiş ve dayanıklı seçenektir. Ancak maliyeti de diğer türlere göre daha yüksektir.
