Motorlu araçların verimli çalışması için birçok parça bir arada görev yapar. Bu parçaların en önemlilerinden biri de bujilerdir. Küçük bir parça gibi görünse de bujiler, motorun çalışmasını doğrudan etkileyen bir göreve sahiptir: yanma odasında hava-yakıt karışımını ateşleyerek motoru çalıştırmak. Peki, buji arızası nedir, nasıl anlaşılır ve ne gibi sonuçlara yol açar?
Buji, içten yanmalı motorlarda, silindir içerisindeki hava-yakıt karışımını ateşleyen elektrikli bir parçadır. Motor çalışırken silindire gönderilen yakıt ve hava karışımı, bujiden gelen kıvılcımla tutuşur ve bu sayede motor gücü üretilir. Buji doğru çalıştığında motor performansı artar, yakıt verimliliği sağlanır ve sürüş konforu yükselir.
Buji arızası, bujinin uç kısmının kirlenmesi, yağla kaplanması, yanmış veya karbonla kaplanmış olması gibi nedenlerle görevini yerine getirememesi durumudur. Aşırı ısınma sonucu erime ya da kıvılcım üretiminde düzensizlik de bu arızalara dahildir.
Buji arızası yaşandığında motorun çalışma verimi önemli ölçüde düşer. Araç daha fazla yakıt tüketir, performans düşer ve zamanla daha ciddi mekanik sorunlara yol açabilir.
Arabada buji arızası nasıl anlaşılabilir? Aşağıda, sık karşılaşılan buji arızası belirtilerini detaylı olarak ele alıyoruz. Bu belirtiler fark edildiğinde, zaman kaybetmeden uzman bir servis kontrolü önerilir.
Buji arızası belirtilerinden ilki, yakıt tüketimindeki artıştır. Eğer son zamanlarda benzin istasyonuna daha sık uğruyorsanız ve sürüş alışkanlıklarınızda bir değişiklik yoksa, sorun bujilerde olabilir. Verimli çalışmayan bujiler, motorun daha fazla yakıtla çalışmasına sebep olur.
Buji arızası belirtileri arasında en göze çarpanlardan biri de hızlanma problemleridir. Buji arızası aracın ani ivmelenme kabiliyetini düşürür. Araç, gaz pedalına bastığınızda olması gerektiği gibi hızlanmaz ya da tepkisi gecikir. Bu, özellikle sollama gibi durumlarda tehlike yaratabilir.
Buji arızası belirtileri neler? Geç marş alma. Buji arızası, motorun çalışmasını başlatan kıvılcımı düzgün veremediği için aracınızın geç marş almasına neden olabilir. Sabahları aracınızı çalıştırmakta zorlanıyorsanız ve aküde bir sorun yoksa, bujiler kontrol edilmelidir.
Buji arızası, motorun düzensiz çalışmasına yol açar. Aracınız rölantideyken tekleme yapıyor, çalışırken aniden sarsılıyorsa, bu yanma odasında düzgün bir ateşleme gerçekleşmediğine işaret eder. Bu da sürüş sırasında titreme, sarsıntı ve güç kaybı gibi sorunlar yaratır.
Buji arızası belirtilerinden bir diğeri, düzensiz rölanti ve titremedir. Araba neden titrer? sorusunun da yanıtı buji arızası olabilir. Normalde sabit devirde çalışan motor, bujide sorun olduğunda sarsıntılı çalışabilir. Egzozdan düzensiz sesler gelebilir ve direksiyon başında titreşim hissedilebilir.
Egzozdan gelen patırtılı, boğuk ya da tıkanık sesler, siyah duman ya da benzin kokusu gibi problemler de buji arızası belirtileri arasında gösterilebilir. Bu belirtiler, yanmamış yakıtın egzoza karıştığını ve bunun da bozuk bujiden kaynaklandığı anlamına gelebilir.
Gösterge panelinde “check engine” uyarısı yanıyorsa, OBD cihazı ile yapılan taramada misfire (silindir atlaması) hatası çıkıyorsa nedeni genellikle buji arızası belirtisidir ya da ateşleme sistemiyle ilgilidir.
Buji arızası belirtilerinin nedenlerinden biri, yanma odasında eksik yanma gerçekleştiğinde bujinin ucunda karbon tortuları birikmesidir. Bu birikim, kıvılcımın düzgün çıkmasını engeller ve buji zamanla görevini yapamaz hâle gelir.
Silindir kapağı contasında ya da segmanlarda meydana gelen arızalar sonucu yağ bujiye sızabilir. Yağla kaplanmış buji, ateşleme yapamaz ve bu durum hem teklemeye hem de dumanlı egzoz çıkışına neden olur.
Buji, motorun çalışma sıcaklığına uygun değilse ya da motor fazla ısınıyorsa buji ucu eriyebilir veya çatlayabilir. Bu durumda kıvılcım kalitesi düşer ve zamanla buji arızası meydana gelir.
Her motor tipi için önerilen buji farklıdır. Yanlış tip buji kullanmak ya da bujiyi yanlış sıkmak, erken arızalanmasına yol açabilir.
Buji arızası, en çok da düzenli bakımın aksatılmasıyla oluşur. Her bujinin belirli bir kullanım ömrü vardır.
Buji arızası belirtileri, düzenli bakım ve doğru kullanım alışkanlıklarıyla büyük oranda önlenebilir. İşte dikkat edilmesi gerekenler:
Buji arızası, göz ardı edildiğinde yalnızca sürüş konforunuzu değil, motorun genel sağlığını da tehdit eder. Küçük gibi görünen bujiler, motorun çalışmasındaki temel parçalar arasında yer alır. Bu nedenle arızalarını ciddiye almak, hem güvenliğiniz hem de aracınızın ömrü açısından büyük önem taşır.
Buji arızası belirtileri fark ettiğiniz anda ilk yapmanız gereken şey, aracınızı en kısa sürede güvenilir ve yetkili bir servise götürmektir. Aracı kullanmaya devam etmek, özellikle şehir içi düşük hızlarda tolere edilebilir gibi görünse de uzun vadede:
Serviste bujilerin durumu, yanma odasında bıraktığı izler, erime/kirlenme seviyesi gibi detaylar incelenir. Gerekirse ilgili parçalar yenisiyle değiştirilir.
Buji arızası, çoğu zaman yalnız başına gelişmez. Sorunun kaynağı:
Bu nedenle sadece bujiyi değiştirip çözüm aramak yerine, bütün ateşleme sisteminin test edilmesi gerekir.
Buji arızası, kullanıcı tarafından gözle teşhis edilse bile, hatalı parça değişimi veya yanlış müdahaleler arızayı büyütebilir. Bu yüzden:
Dizel araç soğukken geç çalışıyor, beyaz duman atıyor veya motor ısınıncaya kadar tekleme yapıyorsa kızdırma bujileri arızalı olabilir.
Motor tekleme yapıyor, performans düşüyor ve arıza lambası yanıyorsa buji bobini arızalanmış olabilir.
Araçta ani sarsıntılar, düzensiz çalışmayla birlikte ateşleme sorunları varsa buji kablosu hasarlı olabilir.
